Długotrwały stres a jelita

Zdrowie Zdrowie i Higiena 29 marca, 2025 0 Komentarze

Współczesny tryb życia często wiąże się z przewlekłym stresem, który nie tylko wpływa na nasze samopoczucie psychiczne, ale również ma istotne konsekwencje dla zdrowia fizycznego, w tym funkcjonowania układu pokarmowego. Jelita, nazywane często „drugim mózgiem”, są szczególnie wrażliwe na działanie stresu. W niniejszym artykule przyjrzymy się, jak długotrwały stres oddziałuje na jelita, prowadząc do różnych zaburzeń i chorób.

Spis treści

Oś mózg-jelita: kluczowe połączenie

Jelita i mózg są ze sobą ściśle powiązane poprzez tzw. oś mózg-jelita. To dwukierunkowa sieć komunikacyjna, w której sygnały nerwowe, hormonalne i immunologiczne przekazywane są między centralnym układem nerwowym a układem pokarmowym. Nerw błędny odgrywa tu kluczową rolę, umożliwiając przekazywanie informacji w obie strony. Dzięki temu stan psychiczny może wpływać na funkcjonowanie jelit, a kondycja układu pokarmowego oddziałuje na nasze samopoczucie.

Wpływ stresu na funkcje trawienne

Pod wpływem stresu mózg wysyła sygnały do układu pokarmowego, co może prowadzić do różnych dolegliwości, takich jak bóle brzucha, nudności czy biegunka. Stres aktywuje układ współczulny, odpowiedzialny za reakcję „walcz lub uciekaj”, co może zaburzać perystaltykę jelit. W efekcie może dochodzić do przyspieszenia lub spowolnienia pasażu jelitowego, prowadząc do biegunek lub zaparć.

Przewlekły stres jest również powiązany z występowaniem zespołu jelita drażliwego (IBS), charakteryzującego się nawracającymi bólami brzucha, wzdęciami oraz zaburzeniami rytmu wypróżnień. Osoby cierpiące na IBS często zauważają nasilenie objawów w okresach zwiększonego napięcia emocjonalnego.

Stres a choroby zapalne jelit

Chroniczny stres może zwiększać ryzyko rozwoju chorób zapalnych jelit, takich jak choroba Leśniowskiego-Crohna czy wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Stres nasila stan zapalny w przewodzie pokarmowym, osłabiając barierę jelitową. To z kolei pozwala bakteriom i toksynom przenikać do krwiobiegu, wywołując reakcję immunologiczną i pogłębiając objawy chorobowe.

Zaburzenia mikrobioty jelitowej pod wpływem stresu

Mikrobiota jelitowa, czyli zbiór mikroorganizmów zamieszkujących nasze jelita, odgrywa kluczową rolę w trawieniu, syntezie witamin oraz modulacji układu odpornościowego. Długotrwały stres może prowadzić do dysbiozy, czyli zaburzenia równowagi mikrobioty. Wzrost poziomu kortyzolu, hormonu stresu, negatywnie wpływa na korzystne bakterie, obniżając ich liczebność i różnorodność. To z kolei może zwiększać przepuszczalność bariery jelitowej, umożliwiając przedostawanie się toksyn do krwiobiegu i wywołując reakcje zapalne.

Dysbioza jelitowa związana ze stresem może również wpływać na zdrowie psychiczne. Zmiany w mikrobiocie mogą przyczyniać się do pogorszenia nastroju, lęku, a nawet depresji, tworząc „błędne koło”, w którym stres negatywnie wpływa na mikrobiom, a zaburzona mikrobiota nasila reakcję na stres.

Rola diety w modulacji osi jelito-mózg

Odpowiednia dieta może wspierać zdrowie jelit i łagodzić negatywne skutki stresu. Spożywanie produktów bogatych w błonnik, takich jak pełnoziarniste produkty zbożowe, warzywa i owoce, wspiera rozwój korzystnych bakterii jelitowych.Regularne spożywanie fermentowanych produktów, takich jak jogurty naturalne, kefiry czy kiszone warzywa, dostarcza probiotyków, które mogą poprawiać równowagę mikrobioty.

Warto również zwrócić uwagę na psychobiotyki, czyli szczepy probiotyczne ukierunkowane na oś mózgowo-jelitową. Badania wskazują, że szczepy takie jak Bifidobacterium longum Rosell-175 oraz Lactobacillus helveticus Rosell-52 mogą korzystnie wpływać na redukcję objawów stresu oraz poprawę nastroju.

Podsumowanie

Długotrwały stres ma istotny wpływ na funkcjonowanie jelit, prowadząc do zaburzeń trawienia, dysbiozy oraz zwiększonego ryzyka chorób zapalnych jelit. Zrozumienie powiązań między stresem a zdrowiem jelitowym jest kluczowe dla wdrożenia skutecznych strategii zaradczych. Odpowiednia dieta, bogata w błonnik i probiotyki, techniki redukcji stresu oraz ewentualna suplementacja psychobiotykami mogą wspierać zdrowie jelit i poprawiać ogólne samopoczucie.

Sprawdź także: Dieta przy dnie moczanowej.

Źródła: